Cách điều chỉnh equalizer theo như bài tôi đã viết là cách chính qui, bài bản nhất, nhưng cách này đòi hỏi sound-man phải có thẩm âm nghe khá tốt (bẩm sinh hay khổ luyện). Vấn đề này khá hóc búa cho các bạn mới tập vào nghề. Sau đây, tôi sẽ hướng dẫn cho các bạn một cách khác mà chưa cần tới trình độ nghe cao, nhất là người có tai hơi bị dở (như tôi)(sic).
Thiết bị cần thiết:
& Một Audio Generator (máy phát sóng hạ tần).
& Một Decibel meter (máy đo cường độ AT).
& Hệ thống AT của bạn đang xử dụng, cần điều chỉnh.
Áp dụng lý thuyết cơ bản khi setup AT, tất cả các tín hiệu đầu vào khi khuyếch đại ra loa bắt buộc phải giữ nguyên độ tuyến tính về âm sắc cho tất cả mọi giải tần, vì khi đi qua amplifier và loa chắc chắn nó sẽ bị biến đổi biên độ của mỗi giải ít nhiều.Thiết bị equalizer là để bù đắp những thay đổi đó, chỗ nào thiếu thì nâng lên, thừa thì cắt bớt, theo từng hệ thống AT của bạn mà gia giảm, không có mẫu định trước.
Tùy theo equalizer trong hệ thống của bạn, 15 bands (2/3 octave) hay 31 bands (1/3 octave) mà bạn chỉnh Audio Generator cho đúng 1 tần số bất kỳ nào đó ấn định trên mỗi 15 hay 31 bands của thiết bị. Theo kinh nghiệm của tôi, thì giải lo-mid 630 Hz ít bị gia giảm nhất khi chỉnh equalizer, nên tôi thường lấy làm band mẫu, bạn có thể thử chọn giải tần khác tùy theo hệ thống của bạn..
Bạn đặt máy đo cường độ AT ở vị trí của người nghe tiêu biểu nhất. Đưa tất cả bands của equalizer về vị trí flat (0dB), sau đó bạn cho tín hiệu có tần số 630 Hz vào input của hệ thống AT. Chỉnh cường độ âm lượng phát ra loa lên dần cho đến khi Decibel meter chỉ thị đo được ở khoảng 60dB, có thể lớn hay nhỏ hơn tùy hệ thống AT. Giữ nguyên tất cả fader âm lượng của hệ thống AT và volume của máy phát, bạn chỉnh Audio Generator về tần số band đầu tiên của equalizer, thí dụ 25Hz. Bây giờ bạn lại chỉnh biến trở của band 25Hz này sao cho mức chỉ thị của Decibel meter cũng là trị số 60dB, giống như ở band bạn lấy làm mẫu, ở đây là band 630Hz.
Lập lại thao tác trên cho từng band kế tiếp, nếu EQ 15 bands thông thường sẽ là 40, 63, 100, 160, 250, 400, mẫu 630, 1k, 1k6, 2k5, 4k, 6k3, 10k, 16k Hz. Nếu EQ 31 bands sẽ có thêm những band nằm giữa những trị số này giúp bạn tinh chỉnh hơn.
Thao tác đến đây là hoàn tất, sẽ tốn khá nhiều thời gian của bạn đấy, nếu là EQ 31, 62 bands. Bạn có thể cho hệ thống AT hoạt động bình thường, bạn sẽ nghe được 1 AT khác hoàn toàn trước, hay hơn nhiều ít là do độ chính xác của thiết bị đo lường (Audio Generator, Decibel meter) mà bạn xử dụng. Sau này, khi đã làm nhiều, bạn theo kinh nghiệm của mình mà gia giảm chút ít.
Sẽ có nhiều bạn chưa hoặc không thể trang bị, mượn những thiết bị đo lường như trên. Sẽ sang một cách khác, không dùng thiết bị đo lường nữa, tuy độ chính xác không bằng, nhưng ít tốn xu, chắc sẽ có nhiều bạn sẽ hưởng ứng nhiệt liệt.
Bạn sẽ cần một đĩa CD Multi Audio Bands, mỗi track trong đĩa này phát ra một tần số AT riêng biệt ứng với mỗi band trên equalizer của bạn, với thời lượng ngắn, đủ cho bạn thao tác chỉnh biến trở của EQ. (Đĩa này trên thị trường hình như cũng có bán. Tôi cũng có, nhưng để lâu quá không dùng đã bị hư, tôi đang làm lại đĩa mới, trong vài ngày tới sẽ post update link để các bạn download).
Thiết bị kia là một micro condenser pro loại tuyến tính khá tốt (Shure SM81, BG4.1 v.v), nếu không trang bị được, bạn có thể lấy ngay micro tốt nhất của bạn đang xử dụng cho hệ thống AT cũng được, nhưng chất lượng chỉnh sửa sẽ bị kém đi. Kèm theo micro là một pre-amp có đồng hồ VU (loại chỉ thị bằng kim dễ đọc hơn) như mini mixer chẳng hạn. Chỉ cần cắm micro vào, có tín hiệu AT ở micro, đồng hồ VU dao động là được. Tổng hợp hai loại này là để thay thế Decibel meter trong phần trên. (Nếu mixer của bạn có nhiều loại VU meter, bạn có thể cắm micro vào 1 channel bất kỳ rồi asign channel đó qua tầng out khác (ngoại trừ main out, vì sẽ bị feedback) như aux, FX, group và lấy output VU meter của tầng này làm hiển thị, cũng sẽ có kết quả như ở trên).
Bạn cho đĩa CD vào player, chọn track phát ra tần số mẫu 630Hz, chỉnh âm lượng vừa đủ nghe. Đặt micro ở trung tâm của nguồn AT, chỉnh fader micro cho đồng hồ VU ở 0dB (vừa chạm mức đỏ) và lấy mức này làm mốc. Kế tiếp, cũng như thao tác đã hướng dẫn ở phần trên, bạn chọn từng track có tần số tương ứng và chỉnh biến trở từng band một, tất cả biên độ của âm lượng phải bẳng band mẫu. Có thể bạn phải lập lại những thao tác này vài lần để có kinh nghiệm chỉnh AT chính xác hơn. Với các bạn chưa quen nghe âm sắc, nhân dịp này cũng có thể luyện tai nghe bằng cách phân tích từng tần số, sẽ biết voice nào sẽ nằm ở vị trí band nào trên equalizer. Trường hợp khi chỉnh, AT phát ra bị bể ở giải tần nào đó do amplifier hay loa phát ra, bạn có thể giảm nhẹ giải đó xuống chút ít, tôi sẽ hướng dẫn cắt những tạp âm không thể chấp nhận được này ở một bài viết khác.
Phương pháp trên đây do tôi tự nghĩ ra đã lâu lắm rồi, đã dùng cách này setup nhiều hệ thống, kết quả khá khả quan. Gần đây, do có nghiên cứu thực hành trên một số equalizer hiện đại và nhận thấy nhiều loại cũng ứng dụng phương pháp này, điển hình là EQ digital cao cấp Accuphase DG-28 gọi phương pháp này là Voicing analyzer (phân tích AT) và thao tác chỉnh từng band là compensation (bù), cũng phát ra từng tấn số, chỉ có khác là nó chỉnh từng band tự động và thêm một vài filter. Chính điều này đã khẳng định phương pháp trên của tôi là chính xác, và bây giờ tôi hướng dẫn lại cho các bạn.
Để cho gọn nhẹ hơn khi phải đi setup lưu động, tôi dùng Laptop tích hợp vài software về Audio dùng để phát tín hiệu, micro thì dùng loại rời, cắm thẳng vào sound-card để phân tích và đo âm lượng. Với vài program cài đặt, có thể tự động sửa đổi tính chất của công việc cho chính xác và nhanh hơn Bạn nào có trình độ vi tính khá, có thể tự thực hiện thiết bị này cho cá nhân mình. Mọi thắc mắc khác, các bạn có thể vào forum đặt câu hỏi.
Gần đây, những thiết bị cao cấp của pro-sound đã bắt đầu xuất hiện và có những chức năng đã nói trên.
Đơn giản thì có Pink-noise Generator của Yamaha, thiết bị này giống y như 1 graphic EQ, cũng có những band tương ứng, nhưng thay vì xử lý AT thì nó phát ra AT mẫu như ta đã biết.
Phức tạp hơn thì có DBX Drive rack speaker management model 260 hay PA+ thông dụng ở thị trường VN. Ngoài những chức năng như X-Over, EQ, Compress, Limit nó còn có Pink-noise generator và RTA - Real Time Analyzer. Thiết bị này có ngõ cắm micro (có phantom) và dùng mic này để chỉnh tư động AT live cũng theo phương pháp tôi viết ở trên. Bạn nào có điều kiện nên sắm 1 bộ thử cho biết.
Đã có link download file làm CD Multi-band tại:
http://www.soundlightingvn.com/FORUM/Am-thanh/Message-558#558
0 nhận xét:
Đăng nhận xét